Do, think and feel in de loodgieterswerkplaats
Jan Vermeulen studeerde voor VGL-consulent (Voeding- gezondheid-levenswijze) aan de Europese Academie van Natuurlijke Gezondheid en werkte daarna met micro-organismen bij Agriton bvba (bekend van de Bokashi-composteringsemmers) in Mesen (België). Samen met zijn vriendin Ann Lust verbleef hij van oktober 2016 tot november 2018 in SEKEM.
Ik voel me een beetje als Kuifje in Egypte die door omstandigheden besliste om het avontuur, de ont-dekkingstocht, aan te gaan en uit de comfortzone van mijn dagelijks leven te stappen. Mijn partner Ann werd in maart 2016 tijdens ons bezoek aan SEKEM met de Nederlandse vriendenkring gevraagd om voor 1 jaar het kinderdagverblijf te (re)organiseren en toen kwam de vraag: “Wat kan ik daar gaan doen?”
Toen Ann en ik in oktober 2016 waren aangekomen in SEKEM keken Angela Hofmann (coördinator BD-landbouw en mijn meter) en ik waar ik mezelf zinvol kon inzetten in de school. Met o.a. mijn technische achtergrond en ervaring in verschillende werkplaatsen en gereedschappen werd de Sekem beroepsschool, VTC genaamd (Vocational Training Center), een terrein dat mijn extra aandacht verdiende.
Tijdens het verkennen van de technische werkplaatsen en na enkele contacten met de leerkrachten bleek al snel dat het toepassen van de veiligheidsregels en het gebruik van persoonlijke en machinebeschermingsmiddelen nogal te wensen over liet. Dus ging ik met iedereen aan de slag en elke dag werden meer en meer de puntjes op de i gezet. Soms uit overtuiging, meestal omdat ze mij er een plezier mee deden… Door regelmatig een gesprekje aan te gaan met de leerkrachten over hun voorbeeldfunctie hoop ik dat ze zich hier meer en meer van bewust worden en de leerlingen motiveren om samen een gezondere en veiligere werkomgeving te creëren.
Leren reflecteren
Angela vertelde me ook dat het wenselijk was dat leerlingen in de beroepsafdelingen dagelijks meer nadenken over hun werk. “Wat heb ik gedaan? Hoe en waarom heb ik het gedaan? Hoe voelde ik me hierbij? Kan het ook anders? Kan het beter?” Hiervoor hebben alle leerlingen een schrift in gebruik waarin ze verondersteld worden dagelijks hun rapport te schrijven. Dat beperkt zich in eerste instantie tot letterlijk neerpennen wat ze gedaan hebben, welke materialen ze hebben gebruikt, de werkuren e.d. Maar het is een eerste aanzet. Mondjesmaat zie ik meer en meer in de schriften bovenkomen en merk ik dat sommige leerkrachten ook de broodnodige feedback gaan geven aan de leerling en niet gewoon achteloos hun geschrijf ondertekenen. Een hele evolutie waar ik soms ‘mooie’ discussies tussen leerling en leerkracht zie uit ontstaan… Handen, hoofd en hart laten samenwerken is het doel. Ik benoem dat ook letterlijk naar de leerkrachten en leerlingen toe, in mijn ‘beste’ Arabisch, maar vooral met gebarentaal en basis Engels: “Do, think and feel.”
De loodgietersopleiding
In mijn verdere dagelijkse rondzwervingen ontdekte ik de loodgieterijwerkplaats. Ik heb enkele weken met extra aandacht met de praktijkleerkracht Mister Ibrahim en zijn leerlingen opgetrokken om te zien hoe ze werkten en wat hier de noden zijn. Deze afdeling bleek gehuisvest in een lokaal van circa 5 op 5 meter. In de 3 opleidingsjaren zijn momenteel 23 leerlingen. Deze werkplaats is veel te klein om alle nodige technieken en vaardigheden te oefenen! Net zoals in de andere VTC richtingen volgen deze leerlingen de beroepsopleidingsstructuur van 2 dagen theoretische vakken en 4 dagen praktijk. De praktijk bestaat veelal uit loodgietersproblemen oplossen in de school en in de bedrijven op de farm, zoals afvoeren reinigen en lekkende kranen of toiletten herstellen. Er is nood aan meer gevarieerde praktische oefeningen (waar alle technieken aan bod komen) in de werkplaats op basis van een leerplan.
Dit curriculum heb ik op vraag van Angela beginnen uitwerken op basis van wat de Egyptische overheid oplegt (3 dikke Arabische leerboeken. Chocran Rafik! Dank je wel Rafik, om samen ons hier door te worstelen). En dan vergeleken en aangevuld met leerplannen vanuit Europa. Dit heb ik verder getoetst aan de realiteit in Sekem en in Egypte algemeen. Ook irrigatie voor de landbouw heb ik er mee in opgenomen omdat dit in het droge Egypte zéér relevant is en een wens was van wijlen dr. Ibrahim Aboeleish. Het schoolhoofd Mister Gamal heeft dit daarna grondig bestudeerd en (oef! 🙂 goedgekeurd.
Een leegstaand magazijn van NatureTex was geschikt om er een volwaardige loodgietersafdeling in te bouwen. Ik heb een basisplan gemaakt omtrent de inrichting en de aanschaf van gereedschappen en materialen (er is nog geld nodig!). Begin september kunnen we de studenten ontvangen in de ‘nieuwe’ loodgieterswerkplaats en stap voor stap de werkplaatsoefeningen in de komende maanden introduceren. Doel is dat de studenten na hun opleiding kunnen werken als (zelfstandig) loodgieter en bekwaam zijn om irrigatiesystemen te bouwen en te herstellen in de landbouw.
Maar ook hier zal het succes afhangen van het bewustzijn van de leerkracht en de ondersteuning van de schooldirectie om dagdagelijks, wekelijks en jaarlijks de focus te richten op het grotere plaatje zodat de motivatie aanwezig blijft om geduldig en consequent de kennis en de vaardigheden over te brengen, keer op keer, telkens opnieuw. Er zijn samen heel wat zaadjes geplant naar mijn gevoel in een vruchtbare bodem…
Jan Vermeulen